هرچند از لحاظ معانی به یکدیگر شبیه هستند؛ ولی این دو از لحاظ آثار و بار حقوقی با یکدیگر متفاوت هستند. به بیان دیگر شخص متضرر برای مطالبه ضرر و زیانباید در دادگاه اثبات نماید که اولاً عدم انجام تعهد از ناحیه متعهد صورت‌گرفته است و ثانیاً بر اثر این نقض تعهد به او ضرر و زیان وارد گردیده است ولیکن برای مطالبه وجه التزام قراردادی صرف اثبات خلف وعده کفایت می‌کند و نیازی به ورود ضرر و زیان نیست.
بله؛ بعضی عبارت‌های حقوقی در ظاهر شبیه هم هستند؛ ولی از لحاظ حقوقی با یکدیگر متفاوت هستند. شرط ضرر و زیانبدین معناست که فرد در دادگاه باید ثابت کند که هم خلف وعده از متعهدله صورت‌گرفته است و هم ضرر و زیانی به او وارد شده است؛ اما در شرط وجه التزام صرف ثابت‌کردن خلف وعده کافی است و نیازی به اثبات ورود ضرر نیست.
وکیل الزام به انجام تعهد بیان می‌دارد متعهد نمی‌تواند بین اجرای اصل تعهد یا پرداخت وجه التزام انتخاب نماید بلکه صرفاَ باید اصل تعهد را اجرا کند ولیکن در صورتی که اجرای تعهد اصلی امکان نداشته باشد، آن گاه متعهد موظف است وجه التزام را پرداخت نماید.
طبق رویه قضایی جمع بین اخذ خسارت قراردادی و انجام تعهد ممنوع است اما طرفین قرارداد میتوانند توافق کنند که متعهد با پرداخت وجه التزام از اجرای تعهد اصلی معاف گردد و این توافق از منظر حقوقی نافذ و معتبر است مگر اینکه خسارت مربوط به تأخیر در اجرای تعهد باشد که متعهد باید علاوه بر پرداخت خسارت تعهد اصلی را نیز اجرا نماید.
وجه التزامنوعی شرط است که دو طرف قرارداد ضمن عقد تعیین می‌کنند تا تعهدات طرفین را تضمین نماید.وجه التزام در لغت به معنای پایبندی به تعهد می‌باشد.
شکایت ممانعت از حقارتفاق زمانی مطرح می‌شود که شخصی بدون مجوز قانونی مانع استفاده دیگری از حقوق ارتفاقی مانند حق عبور، حق مجرای آب یا حق نور شود. در این شکایت، خواهان باید اثبات کند که دارای حق ارتفاق بوده و خوانده بدون دلیل موجه مانع استفاده او شده است. این دعوا معمولاً در دادگاه حقوقی مطرح می‌شود.
*طرح دعوای رفع ممانعت از حق در دادگاه، به استناد مواد ۹۳ تا ۱۰۸ قانون مدنی ایران که مربوط به حق ارتفاق است.
* استناد به سند رسمی‌یا حکم دادگاه در صورتی که حق ارتفاق به صورت رسمی‌ثبت شده باشد.
*اثبات حق ارتفاق از طریق عرف و شواهد، اگر حق ارتفاق به مرور زمان و با استفاده مستمر ایجاد شده باشد.
*درخواست تأمین دلیل و جلب نظر کارشناس رسمی‌دادگستری برای اثبات وجود حق ارتفاق و ممانعت از آن.
ممانعت از حقارتفاق زمانی رخ می‌دهد که مالک ملکِ خدمت‌گذار (ملکی که حق ارتفاق بر آن برقرار شده است) مانع استفاده مالک ملکِ مُرتفق (ملکی که از حق ارتفاق بهره‌مند است) از این حق شود.
نمونه‌هایی از ممانعت از حقارتفاق:
۱-بستن راه عبور: اگر شخصی به موجب سند رسمی‌یا عرف محل، حق عبور از ملکی را داشته باشد و مالک ملکِ خدمت‌گذار مانع عبور وی شود (مثلاً با دیوارکشی یا قرار دادن موانع)، این اقدام ممانعت از حقارتفاق محسوب می‌شود.
۲-قطع جریان آب: اگر شخصی به موجب قرارداد یا عرف، حق استفاده از آب رودخانه یا قنات عبوری از ملک دیگری را داشته باشد، اما مالک زمین مسیر آب، جریان آن را مسدود کند.
۳-جلوگیری از نور و هوا: اگر ساختمانی پنجره‌هایی رو به ملک همسایه داشته باشد و همسایه به‌طور غیرقانونی مانع ورود نور و هوا شود، ممکن است ممانعت از حقارتفاق رخ داده باشد.
حقوق ارتفاقی در سند مالکیتبه حقوقی گفته می‌شود که یک ملک نسبت به ملک دیگر برای استفاده معین دارد، بدون اینکه مالکیت عینی بر آن داشته باشد. این حقوق معمولاً در اسناد مالکیت ثبت می‌شوند تا تعهدات و حقوق طرفین مشخص باشد.
مهم‌ترین حقوق ارتفاقیکه ممکن است در سند مالکیت درج شوند:
۱-حق عبور: اگر ملکی در موقعیتی باشد که برای رسیدن به راه عمومی‌نیاز به عبور از ملک دیگری داشته باشد، ممکن است حق عبور به نفع آن ملک در سند مالکیت ثبت شود.
۲-حق مجرای آب: ممکن است یک ملک مجاز باشد که آب از طریق لوله، جوی یا کانال از ملک دیگری عبور کند.
۳-حق استفاده از نور و هوا: برخی املاک ممکن است حق داشته باشند که ساختمان‌های مجاور مانع رسیدن نور و هوا به آن‌ها نشوند.-
۴-حق فاضلاب: حقی که به یک ملک داده می‌شود تا فاضلاب آن از طریق ملک مجاور دفع گردد.
۵-حق استفاده از دیوار مشترک: در برخی موارد، دو ملک مجاز به استفاده از دیوار مشترک به‌عنوان حائل میان خود هستند.
حق ارتفاق زمانی زایل می‌شود که یکی از شرایط قانونی آن از بین برود. به‌طور کلی، زوال حق ارتفاقبه دلایل زیر رخ می‌دهد:
۱. نابودی عین ملک یا تغییر اساسی در آن
اگر ملکی که حق ارتفاق بر آن تعلق گرفته است به‌طور کامل از بین برود (مثلاً بر اثر سیل، زلزله یا تخریب)، حق ارتفاق نیز به‌طور طبیعی زایل می‌شود. همچنین، اگر تغییرات اساسی در ملک ایجاد شود که اجرای حق ارتفاق را ناممکن کند، این حق از بین می‌رود.
۲. ادغام دو ملک در یکدیگر
اگر مالک ملکی که دارای حق ارتفاق است، مالک ملک مورد ارتفاق نیز بشود، دیگر نیازی به این حق وجود ندارد و به‌صورت قهری از بین می‌رود.
۳. انقضای مدت در حقوق ارتفاقی موقت
اگر حق ارتفاق برای مدت معینی ایجاد شده باشد (مثلاً برای ۱۰ سال)، پس از پایان مدت، این حق خودبه‌خود زایل خواهد شد.
۴. عدم استفاده طولانی‌مدت (اسقاط عملی حق ارتفاق)
در برخی موارد، اگر صاحب حق ارتفاق برای مدت طولانی از این حق استفاده نکند و شرایط نشان دهد که قصد استفاده از آن را ندارد، ممکن است حق ارتفاق از بین برود. البته در برخی نظام‌های حقوقی، مرور زمان می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.
۵. اسقاط حق توسط صاحب آن
اگر صاحب حق ارتفاق، صریحاً یا به‌صورت ضمنی از این حق صرف‌نظر کند، این حق از بین می‌رود.
۶. توافق طرفین
در صورتی که طرفین (مالک ملک مورد ارتفاق و صاحب حق ارتفاق) توافق کنند که این حق از بین برود، حق ارتفاق زایل خواهد شد.
۷. صدور حکم دادگاه
در برخی موارد، اگر دادگاه به دلایلی مانند عدم امکان اجرای حق ارتفاق، ضرر بیش‌ازحد به مالک ملک مورد ارتفاق، یا تغییر شرایط، حکم به زوال این حق بدهد، دیگر قابل اجرا نخواهد بود.
حق ارتفاق یکی از حقوق عینی است که به مالک یک ملک (مستحق) اجازه می‌دهد از ملک دیگری (ملک مورد حق ارتفاق) برای یک هدف خاص استفاده کند. این حق معمولاً در رابطه با املاک مجاور ایجاد می‌شود. خصوصیات حق ارتفاقعبارتند از:
1-تبعیت از ملک:
حق ارتفاق به نفع یک ملک و بر ضرر ملک دیگر برقرار می‌شود و معمولاً به مالک خاصی وابسته نیست، بلکه به ملک متبوع (ملک صاحب حق) متصل است.
2-غیر قابل انتقال بودن به طور مستقل:
این حق را نمی‌توان به طور مستقل از ملکی که به نفع آن برقرار شده، منتقل کرد یا فروخت. یعنی مالک ملک نمی‌تواند حق ارتفاق را بدون انتقال ملک اصلی، جداگانه به شخص دیگری واگذار کند.
3-دائمی‌یا موقت بودن:
حق ارتفاق می‌تواند دائمی‌یا موقت باشد. اگر در قرارداد یا قانون مدت مشخصی برای آن تعیین نشده باشد، معمولاً دائمی‌تلقی می‌شود.
۴-عدم وابستگی به اشخاص:
برخلاف حق انتفاع که وابسته به شخص است، حق ارتفاق معمولاً برای ملک است و با تغییر مالک، همچنان باقی می‌ماند.
۵-عدم تملک منفعت ملک مورد حق ارتفاق:
صاحب حق ارتفاق فقط به میزان نیاز از ملک مورد حق ارتفاق استفاده می‌کند، اما مالکیت و منافع کلی آن ملک در اختیار مالک اصلی باقی می‌ماند.
۶-تحدید مالکیت ملک مورد حق ارتفاق:
مالک ملکی که حق ارتفاق بر آن تحمیل شده، نمی‌تواند مانع از اجرای این حق شود و باید استفاده دارنده حق ارتفاق را تحمل کند.
۷-قابلیت ایجاد از طریق قرارداد یا قانون:
حق ارتفاق می‌تواند به وسیله قرارداد بین طرفین یا بر اساس مقررات قانونی ایجاد شود.
تعداد صفحات : 0
