
براساس ماده ۴۴۹، در قانون مجازات اسلامی، ارش را دیهای میگویند، که مقدار آن در قانون اسلام، تعیین نشده باشد. به عبارتی بر اساس ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی، دیه به دو نوع مقدر و غیرمقدر تقسیم میشود.
دیه مقدر: دیهای است که میزان آن در شرع تعیین شده باشد.
دیه غیرمقدر: دیهای است که میزان آن در شرع مشخص نشده است و به وسیله قاضی دادگاه تعیین میشود.
با توجه به مواردی که در بالا ذکر شد، حال باید ببینیم میزان ارش را چگونه تعیین میکنند؟ دادگاه و مقام قضایی با توجه به موارد زیر میزان ارش را مشخص میکند:
نوع جرایم و تاثیر آن بر فرد آسیبدیده
.میزان خسارت
.نرخ دیه
.گزارش کارشناس
دیه در شرایط مختلف، دارای انواع گوناگونی است. میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کردهاند:
دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد میشود. اما منجر به فوت فرد نشده است. بنا بر حکم شرع، در چنین شرایطی فرد آسیبدیده حق قصاص دارد، اما میتواند از قصاص چشمپوشی کرده و به جای آن دیه دریافت کند. تصمیمگیری در این مورد کاملاً بر عهده خود فرد آسیبدیده است.
دیه قتل: دیه قتل زمانی مطرح میشود که آسیب وارده منجر به فوت فرد شده باشد. این نوع دیه توسط قوه قضاییه مشخص میشود و معادل دیه کامل انسان است. اگر فردی مرتکب قتل شود، ملزم به پرداخت دیه کامل به خانواده مقتول است.
دیه شبه عمد: فرد مجرم، قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد، ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست. به عنوان مثال برای ادب کردن، فردی را کتک بزنیم ولی در اثر این کتک زدن، فرد جان خود را از دست بدهد.
دیه مقدر: مقدار آن در شرع مشخص است، دیه یک چشم نصف دیه کامل است، دیه یک انگشت، عشر دیه و یا دیه یک بند از انگشت، بسته به دو بندی یا سه بندی بودن انگشت، نصف یا ثلث از عشر دیه کامل است. بنابراین در این خصوص، دادگاه نیازی نمیبیند، که با قرار کارشناسی از صاحبان فن و متخصصین امر که غالبا پزشکی قانونی است، تقاضای ارزیابی مقدار آن را بخواهد و به راحتی تشخیص میدهد، دیه مقدر چند درصد است.
خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است. به عنوان مثال، هنگام بازی افراد، توپ، شیشه پنجره خانهای را بشکند و محکم به سر فرد حاضر در آن خانه خورده و سبب مرگ او شود.
دیه جنین در تصادف را در مقاله مربوط به آن، به طور کامل برای شما توضیح دادهایم.
دیه اعضای بدن: این دیه به این صورت تعیین میشود، که اگر فردی به صورت عمدی یا غیرعمدی به فردی آسیب وارد کند، ملزم به پرداخت دیه آسیب است. مثلا اگر یک عضو که فقط همان یکی از آن وجود دارد، آسیب ببیند، فرد باید دیه کامل و در صورتی که مثلا یک چشم آسیب ببیند، باید نصف دیه را پرداخت کند.
دیه منافع اعضا: دیه منافع اعضا برای زمانی است که، حواس افراد آسیب میبیند. برای مثال؛ ممکن است در نزاعی، گوش فرد آسیب نبیند، اما شنوایی آن از دست برود، در این حالت فرد مجرم، باید دیه منافع را پرداخت کند. دیه منافع اعضا به حواسی مانند بینایی، عقل، بویایی، شنوایی و مواردی از این دست، تعلق میگیرد.
شاید برایتان سوال باشد، که ماههای حرام شامل چه ماههایی هستند؟ ماههای حرام شامل موارد زیر هستند:
=ذی القعده (۹ اردیبهشت تا ۶ خرداد)
=ذی الحجه (۷ خرداد تا ۵ تیر)
=محرم (۶ تیر تا ۳ مرداد)
=رجب (۱ دی تا ۳۰ دی)
دیه در این ماهها، به میزان یک سوم مبلغ کل، افزایش مییابد. برای مثال در سال ۱۴۰۴ مبلغ ۵۳۳ میلیون تومان به دیه کامل در ماههای حرام اضافه خواهد شد.
اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت میگردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد.
از نظر مبلغ دیه تفاوتی وجود ندارد و مقدار دیه در تصادفات عمدی و غیرعمدی بر اساس نرخ دیه سال محاسبه میشود. تفاوت اصلی در نحوه پرداخت و مجازات است:
.در تصادف غیرعمدی، بیمه شخص ثالث دیه را پرداخت میکند و معمولاً راننده مجازات کیفری ندارد.
.در تصادف عمدی، بیمه خسارت را پوشش نمیدهد، راننده مقصر شخصاً مسئول پرداخت دیه است و ممکن است مجازاتهایی مانند حبس برای او در نظر گرفته شود.
استدلال آماریبه مجموعهای از روشها و فنون اطلاق میشود که در تحلیل دادهها و اطلاعات آماری کاربرد دارند. این نوع استدلال از اصول ریاضی و احتمالات استفاده میکند تا بر اساس دادهها، تصمیمات آماری قابل اعتمادی اتخاذ کند.
استدلال آماریخصوصیاتی دارد که شامل مراحل زیر است:
1=توصیف دادهها: این مرحله شامل جمعآوری و توصیف دادهها بهگونهای است که پژوهشگر بتواند مشخصههای دادهها، میانگینها و روابط بین آنها را تحلیل کند.
2=نمودارکشی: این مرحله شامل ترسیم نمودارها و نمایش دادهها به صورتی گرافیکی است که باعث شده تا الگوها و روابط بین دادهها مشخصتر شود.
3=تعیین فرضیات و تحلیل آماری: فرضیات مربوط به جمعیتی که قرار است بررسی شود، بررسی شده و با استفاده از تکنیکهای آماری مختلف بررسی و تحلیل میشوند.
این نوع استدلال به ما کمک میکند تا به نتایج معتبر و علمیای در نظر بگیریم که بر اساس دادههایی که داریم، به وجود آمدهاند.
استدلال ابداعیبهکارگیری اطلاعات موجود، حتی اگر ناقص باشد، برای تعیین محتملترین نتیجه یا فرض علمیاست. این فرایند میتواند در مواردی که اطلاعات کافی برای نتیجهگیری کامل و مطمئن وجود ندارد، به کار رود.
به عنوان مثال، هنگامیکه از استدلال ابداعیبرای پیشبینی نتایج یک مطالعه استفاده میشود، ممکن است به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی نتوان نتیجه را آزمایش کرد. استدلال ابداعی میتواند به عنوان ابزاری برای حل مسائل و یافتن راهحلهای نوآورانه به کار گرفته شود.
یک روش منطقی و بیطرفانه برای حل مشکلات است که با آزمایش فرضیههای شما در برابر حقایق موجود، مشخص میکند که آیا فرضیه صحیح است یا خیر. اگر فرضیه صحیح باشد، مشکل حل میشود و اگر نه، باید دوباره بررسی و تجزیه و تحلیل کنید. استدلال قیاسیبهویژه برای مشاغلی که نیاز به تفکر تحلیلی و حل مسئله دارند، یک مهارت ارزشمند است.
استدلال قیاسیبه معنای فرآیند نتیجهگیری بر مبنای مقدماتی است که عموماً بهعنوان صحیح تلقی میشوند. این عمل که به آن «منطق قیاسی» نیز گفته میشود، با استفاده از یک پیشفرض منطقی، به یک نتیجه منطقی میرسد. استدلال قیاسی غالباً بهعنوان “استدلال از بالا به پایین” شناخته میشود، به این معنا که اگر یک چیز را درست بدانیم و چیز دیگری مرتبط با آن فرض باشد، پس حقیقت اصلی باید درباره آن چیز دوم نیز صادق باشد.
به عنوان مثال، فرض کنید صندوق عقب یک خودرو بزرگ است و دوچرخه را نمیتوان در آن قرار داد. بنابراین، ممکن است نتیجه بگیریم که دوچرخه نیز بزرگ است. این نتیجهگیری بر مبنای اطلاعاتی است که از قبل دربارهی ویژگیهای صندوق عقب خودرو داریم. بنابراین، با توجه به مهارتهای استدلال قیاسی، اگر دوچرخه در صندوق عقب بزرگی جا نمیشود، باید خود آن هم بزرگ باشد. تا زمانی که این دو فرض مستند بر پایه اطلاعات دقیق باشند، نتیجهگیری این نوع استدلال غالباً صحیح خواهد بود.
تفسیر به نفع متهم(یا اصل “در تردید به نفع متهم”) یکی از اصول مهم در حقوق کیفری است که بیان می کند که هرگاه در تفسیر قوانین کیفری ابهامیوجود داشته باشد و چندین احتمال یا تفسیر مختلف از قانون ممکن باشد، قاضی موظف است تفسیری را انتخاب کند که به نفع متهم باشد.
تعداد صفحات : 0